مسئله ی مقدس
یک مسئله‌ی بسیار مهم، پرداختن به شرکتهای دانش‌بنیان است .مسئله ی مقدس
یک مسئله‌ی بسیار مهم، پرداختن به شرکتهای دانش‌بنیان است .اقتصاد مقاومتی: بررسی موانع توسعه اقتصاد دانش بنیان
یکی از موضوعات مهم تأکیدشده در سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دانش بنیان است و حمایت های سطحی دولت از واحدهای دانش بنیان بالاخص و سایر شرکتها بطور عام یکی از موانع ارتقاء این واحدها و در نتیجه مانعی برای تحقق اقتصاد مقاومتی تلقی می شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم،
یکی از موضوعات مهم تأکیدشده در سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، اقتصاد
دانش بنیان، نوآوری و انتقال دانش و فناوری است. با توجه به اهمیت موضوع و
رابطه تنگاتنگ توسعه فناوری با اقتصاد مقاومتی، بررسی موانع اساسی در
پیشبرد این سیاست اهمیت مضاعفی می یابد که در ادامه موردبررسی قرار
میگیرد.
در جهان امروز، علم و فناوری جایگاه ویژهای دارد به طوری که
وجه تمایز کشورهای توسعه یافته از کشورهای در حال توسعه را می توان، تفاوت
در زیرساختهای علم و فناوری و توسعه آن برشمرد. همچنین علم و فناوری
بعنوان ابزار برتر، تعیین کننده پیروز رقابت در عرصههای مختلف اقتصادی-
اجتماعی در سطوح ملی و جهانی است.
گرچه از آغاز قرن بیست و یکم، کشور،
رشد و توسعه قابل ملاحظهای در تولید علم داشته است اما رشد و توسعه علمی
لزوما به مفهوم رشد و توسعه فناوری نیست و کشور نتوانسته جایگاه مطلوبی را
در حوزه فناوری کسب کند. (کسب رتبه پانزدهم ایران در تولید علم و رتبه 120
در حوزه فناوری (از 143 کشور) در سال 2014)
در این نوشتار تلاش شده، به
بررسی عوامل خارجی بازدارنده ایجاد و توسعه فناوری و مبانی ایجاد و توسعه
فناوری دربنگاه تولیدی پرداخته شود.
عوامل خارجی بازدارنده ایجاد و توسعه فناوری:
این عوامل که از خارج بنگاه تولیدی بر آن اعمال میگردد، موجب سلب انگیزه
برای ایجاد و توسعه فناوری در بنگاها میشود. در ادامه، تاثیر ساختار صنایع
کشور، واردکنندگان "کالا و خدمات" و حمایتهای بی برنامه دولت بعنوان برخی
از عوامل خارجی بازدارنده ایجاد و توسعه فناوری، بررسی می شود.
ساختار
صنایع کشور: اکثر صنایع کشور، صنایع مونتاژی است. در این گروه از صنایع،
تحقیق و توسعه، بیشتر جزئی و عمدتا کپیبرداری و مهندسی معکوس است و احتمال
توسعه فناوری در این گروه از صنایع، محدود بوده و اکثرا این صنایع فاقد
مراکز تحقیق و توسعه فعال میباشند؛ این در صورتی است که در یک بنگاه
تولیدی، از واحد تحقیق و توسعه بعنوان موتور محرکه و قلب بنگاه یاد
میگردد؛ به همین دلیل در کشورهای توسعه یافته، بنگاهی را نمی توان یافت که
فاقد واحد تحقیق و توسعه فعال باشد. این در حالی است که در کشور ما با 87
هزار بنگاه تولیدی، فقط 1500 بنگاه دارای واحد تحقیق و توسعهاند (نه لزوما
فعال). از سوی دیگر با توجه به اینکه اکثر بنگاههای بزرگِ کشور دولتی است
و بقا و تداوم فعالیت این بنگاهها را سیاستهای حمایتی دولتی (انحصار،
تعرفه بالا) فراهم می نماید بنابراین انگیزه برای تحقیق و توسعه و ماندگاری
در بازار رقابتی کنونی احساس نمیشود (ماندگاری این بنگاهها وابسته به
حمایتها و سیاستهای دولتی است نه ایجاد و توسعه توانایی درونی)
واردکنندگان کالا و خدمات: وابستگی کشور به واردات کالاها و خدمات در
سالیان گذشته، باعث ایجاد ذینفعان قدرتمند (واردکنندگان) در این حوزه شده
است. هرگونه تلاش برای ایجاد فناوری در کشور و تولید کالا در داخل، منافع
این گروهها را در معرض خطر قرار میدهد و این گروه، به روش ها و ابزارهای
گوناگون، مانع ایجاد و توسعه فناوری بومی در کشور می شوند. بدیهی است در
هر برنامهریزی برای توسعه فناوری در کشور بایستی این گروه اثرگذار مد نظر
قرار گیرد. همچنین ورود کالاها از مبادی غیر رسمی (کالاهای قاچاق)، آثار
زیانبار مضاعفی را در پی خواهد داشت.
حمایت بی برنامه دولت از
بنگاههای تولیدی: حمایت های سطحی دولت از واحدهای دانش بنیان بالاخص و
سایر شرکتها بطور عام، در عدم ارتقاء این شرکتها تاثیرپذیر است. نحوه
حمایتهای دولت علاوه بر اینکه واحدهای تولیدی را از کسب توانایی برای
رقابت در بازار با تحولات گسترده و سریع دور کرده، موجب شده با گذشت زمان
این شرکتها به حمایتهای دولتی وابسته تر شوند بطوریکه در اکثر مواقع،
بنگاههای تولیدی دوران بلوغ خود را تجربه نمیکنند.
مبانی ایجاد و توسعه فناوری دربنگاه تولیدی: برای
اینکه بنگاه تولیدی به بنگاه نوآور تبدیل شود نیاز است جریانها و
فعالیتهای موجود در نیل به ایجاد وتوسعه فناوری حرکت نمایند اما نویسنده
تلاش دارد در ادامه به بررسی دو اصطلاح مبنایی، مراتب و مراحل ایجاد و
توسعه فناوری بپردازد که موجب ساده سازی پیچیدگیهای موجود در مراکز
فناوری و شناخت بهتر آن میگردد.
مراتب ایجاد و توسعه فناوری: مقصود
از مراتب ایجاد و توسعه فناوری، بررسی سیر زمانی ایجاد تا بلوغ کالاها و
خدمات برای اولین بار در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است. بر این
اساس، مراتب به ایجاد توانایی و توسعه توانایی تقسیم می شود.
ایجاد توانایی: شرایط برای تولید کالا و خدمات برای اولین بار در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه متفاوت است.
ایجاد توانایی در کشورهای توسعه یافته: در این گروه از کشورها ایجاد
کالا ناشی از تحقیقات گسترده و صرف هزینه های بالا می باشد. به علت تولید
کالا برای اولین بار، کالا کیفیت بالایی نداشته و بازار مصرف این کالاها به
علت قیمت بالا و ناشناخته بودن، گروههای ثروتمند و طبقات خاص می باشد. با
توجه به محدود بودن تولیدکنندگان و قیمت گذاری انحصاری، سود هنگفتی برای
تولیدکنندگان ایجاد می شود که این سود علاوه بر پوشش هزینههای تحقیقاتی،
منابع لازم برای توسعه محصول و ارتقاء کیفیت آن را فراهم میآورد.
ایجاد توانایی در کشورهای در حال توسعه: در
این گروه از کشورها ایجاد کالا ناشی از کپیبرداری و مهندسی معکوس
میباشد. هزینه تمام شده برای تولید کالا بالا است (نه به اندازه کشورهای
توسعه یافته)، "ولی باید توجه داشت که این کالا در سالیان گذشته توسط
کشورهای توسعه یافته تولید شده و در طی زمان بر کیفیت محصول افزوده و قیمت
تمام شده آن کاهش یافته است" بنابراین کالای تولیدی کشورهای در حال
توسعه که کیفیت بالایی نداشته و قیمت تمام شده آن نسبتا بالا است، توانایی
رقابت با کالای کشورهای توسعه یافته با بازارهای گسترده را ندارد و در
نبود سیاستهای حمایتی کشورهای در حال توسعه، این کالاها توانایی رقابت
را نداشته و حذف خواهند شد.
توسعه توانایی: شرایط برای توسعه کالا برای کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه متفاوت میباشد که در ادامه بررسی می شود.:
توسعه توانایی در کشورهای توسعه یافته: در
این گروه از کشورها توسعه کالا و خدمات به صورت پیوسته و همزمان با رشد
بازار و مهارتها صورت میگیرد. با گذشت زمان و توسعه محصول، تیمهای منسجم
و به هم پیوسته ایجاد شده که ایجاد این تیمها موجب فزونی توسعه فرایندها
و افزایش رقابت برای تولید کالا و خدمات در بازار میشود و در نهایت با
توسعه بازار و بکارگیری فناوریهای گوناگون، رشد و توسعه محصول شدت گرفته و
کالا و خدمات با کیفیت بالا و قیمت پایین عرضه می شود.
توسعه توانایی
در کشورهای در حال توسعه: در این گروه از کشورها بستر توسعه کالا و
خدمات، شرایط نرمالی را تجربه نمیکند زیرا تولیدکنندگان با رقبایی قدرتمند
و با تجربه از کشورهای توسعه یافته مواجه هستند. همچنین بستر قیمت گذاری
آزاد کالا و خدمات، وجود ندارد به علت پایین آمدن حاشیه سود، سرمایه برای
ایجاد و توسعه تیمها فراهم نبوده و فعالیتها عمدتا تک بعدی و با کیفیت
پایین می باشد و ادامه حیات این بنگاهها با سیاستهای حمایتی گسترده
امکانپذیر می باشد.
مراحل ایجاد و توسعه فناوری: ایجاد کالا و خدمات از مرحله ایده تا بلوغ فناری دارای مراحل مختلف و شاخصهای ویژه برای ارزیابی مراحل مختلف میباشد که در جدول (3) خلاصه شده اند.
باید توجه داشت که سیاستهای حمایتی در هر مرحله، باید متناسب با آن مرحله باشد و سیاست های حمایتی، بستر ارتقاء و بلوغ واحدهای تولیدی را فراهم نماید و نیز انگیزه ایجاد و توسعه فناوری برای سایر بنگاههای تولیدی را ایجاد نماید اما عمده حمایتهای انجام گرفته در کشور برای توسعه فناوری واحدهای تولیدی، عمدتا مالی است که اکثرا این حمایتها برای پوشش ضعف و شکاف کیفی و قیمتی تولیدهای فناورانه میباشد و کمتر باعث تقویت توانایی داخلی واحدهای تولیدی شده و با قطع حمایتها به موجودیت و استقلال واحد، آسیب جدی وارد میشود.
نکات تکمیلی:
سیاستگذاری در حوزه ایجاد و توسعه فناوریها به نحوی باشد که ضمن اجبار یا
ایجاد انگیزه برای ارتقاء و توسعه سطح فناوری بنگاههای تولیدی (با ایجاد
واحدهای تحقیق و توسعه در داخل بنگاه تولیدی یا ارتباط با سایر مراکز
تحقیقاتی)، در مدت زمان معین به حد مشخصی از قابلیتهای فناورانه درونی دست
یابند بنابراین تا زمانی که بنگاههای تولیدی بزرگ بتوانند موجودیت خود را
از طریق کسب سیاستهای حمایتی دولتی فراهم نمایند چه نیازی است به ریسک
فعالیتهای فناورانه.
سیستم مدیریت جزیره ای در حوزه فناوری نه تنها
در جذب، انتقال و ارتقاء فناوریهای خارجی، نتوانسته موفقیتی را کسب کند
بلکه در ایجاد و توسعه فناوری بومی در بنگاههای تولیدی نیز ناموفق بوده
است.
گرچه پر کردن شکاف فناوری شکلگرفته با سایر کشورها با تزریق
منابع مالی و برخی سیاستهای سطحی در کوتاهمدت نقش مسکن را دارد، ولی باید
با سیاستهای همه جانبه و کنترل عوامل خارجی و داخلی ایجاد و توسعه فناوری
و کنترل سایر فعالیتهای اقتصادی، در کنترل و پرکردن شکاف ایجاد شده
کوشید.
افزایش منابع مالی تزریق شده به بخش پژوهش توسط دولت، گرچه می
تواند در افزایش "سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی" موثر باشد اما
بکارگیری موثر منابع و همچنین مشارکت بخش خصوصی در تخصیص منابع مالی،
میتواند مسیر توسعه فعالیتهای فناورانه در کشور را هموارتر نماید.
نقش اساسی دانشگاه‌ها در تحقق اهداف اقتصاد دانش‌بنیان
استادیار دانشگاه مدیریت دانشگاه تهران گفت: بی شک دانشگاه به عنوان مکان اصلی تولید علم میتواند نقشی اساسی در تحقق اقتصاد دانش بنیان در کشور و دانشگاه‌ها ایجاد کند.
به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان؛
احسان چیت‌ساز استادیار دانشگاه مدیریت دانشگاه تهران در سومین همایش
ملی فناوری سلامت که در دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد، گفت: بر
اساس سند چشم‌انداز 20 ساله کشور در سال 1404 اقتصاد ایرانی بایستی به
اقتصاد دانش بنیان تبدیل شود. همچنین یکی از مباحث مهم در برنامه ششم توسعه اقتصاد دانش بنیان و جایگاه آن جهت تحقق اقتصاد مقاومتی است.
وی ادامه داد: اقتصاد دانش بنیان، اقتصادی است که باعث تولید ثروت از راه دانش میشود و کاربرد دانش و اطلاعات در آن اهمیت بالایی دارد.
استادیار دانشگاه مدیریت دانشگاه تهران بیان کرد: بی شک دانشگاه به عنوان مکان اصلی تولید علم و دانش علاوه بر مأموریت‌های آموزشی – تحقیقاتی خود نقش محوری در تحقق اهداف اقتصاد دانش بنیان خواهد داشت و در این بین دانشگاههای نسل سوم و کارآفرین با هدف تجاریسازی دانش و تربیت دانشجویان کارآفرین بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته‌اند.
چیت‌ساز عنوان کرد: با توجه به نقش کلیدی ارتباط صنعت با دانشگاه به منظور تعریف ایده‌های دارای قابلیت تجاریسازی و قدرت انتقال به درون جامعه امروزه راه‌اندازی دفاتر انتقال فناوری در دانشگاه به منظور تحقق اهداف دانشگاههای نسل سوم از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی اظهار داشت: حوزه سلامت با توجه به جامعه هدف خود یکی از حوزه‌های بسیار مستعد به منظور هدف‌گذاری توسط شرکتهای دانش بنیان است که میتواند نقش برجسته‌ای در درآمدزایی، ایجاد اشتغال و افزایش صادرات کالاهای دانش بنیان در کشور داشته باشد.
استادیار دانشگاه مدیریت دانشگاه تهران تصریح کرد: با توجه به سیاستهای کلان دانشگاه علوم پزشکی تهران در حوزه توسعه نوآوری، فناوری و تجاریسازی دانش بنیان سلامت، معاونت تحقیقات و فناوری این دانشگاه اقدام به راه‌اندازی دفتر تجاریسازی فناوری سلامت با هدف توسعه، حمایت و نهادینه نمودن ایده‌های دارای قابلیت تجاریسازی در حوزه پزشکی و سلامت نموده است.
اهمیت برگزاری فن‌بازار‌های فناوری در تجاری سازی محصولات
چیت‌ساز ادامه داد: یکی از بسترهای مهم در توسعه فناوری و تجاریسازی فناوری سلامت برگزاری فن‌بازار‌های فناوری سلامت است. فن‌بازار سلامت یا بازار فناوری سلامت در واقع همان بنگاه تخصصی معاملات فناوری سلامت است که محلی برای معرفی و مبادلات فناوری سلامت و پزشکی میباشد.
استادیار دانشگاه مدیریت دانشگاه تهران، اضافه کرد: در این راستا یکی از اقدامات مهم در معرفی بهتر فن‌بازارها به جامعه دانشگاهی، مراکز تحقیقاتی و صنعتی راه‌اندازی یک نشریه خبری، تحلیلی، آموزشی و پژوهشی است که نقش مهمی در فرآیند ثبت و نشر تبادل اخبار و رویدادها و دستاوردهای حاصل از تجاریسازی ایده‌های دانش بنیان و نیز ایجاد بستری مناسب برای توسعه ارتباط میان پژوهشگران و فناوران در عرصه نوآوری و تجاریسازی میباشد.
چیت‌ساز یادآور شد: امیدواریم گامی مفید هر چند کوچک در ایجاد انگیزه و تبادل نظرات و ایده‌ها در توسعه تجاریسازی سلامت و ایجاد زمینه همکاری اصولی در زمینه سلامت و اقتصاد دانش بنیان در درون دانشگاه‌ها شکل بگیرد.
اقتصاد دانش بنیان
امین امینیاناقتصاد دانش بنیان یکی از اصلی ترین ارکان اقتصاد مقاومتی میباشد.
اهمیت اقتصاد دانش بنیان در ایجاد اشتغال پایدار و نقش آن در پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی بر کسی پوشیده نیست.
در تاریخ علم اقتصاد، آقای “آدام اسمیت“(Adam Smith) که ملقب به پدر علم اقتصاد میباشد، معتقد است که داشتن تخصص، در تولید و اقتصاد نقش مهمی دارد.
خلق دانش و به کارگیری آن باعث افزایش کارایی اقتصاد خواهد بود.
این تعاریف و تفاسیر باعث ایجاد پایه ها و زیرساخت های اقتصاد دانش محور شد.
بر همین اساس است که اکنون علم و نوآوری نقش پر رنگ تری در ایجاد یک اقتصاد قوی نسبت به سایر عوامل خواهند داشت.
چیزی که مسلم است نقش مهم استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در اقتصاد مقاومتی میباشد.
این فناوری ها با تسهیل نمودن جریان اطلاعات و در نهایت انتقال راحت تر دانش، نقش به سزایی در شکل گیری اقتصاد دانش بنیان ایفا می‌کند.
اهمیت اقتصاد دانش بنیان را می‌توان از رویکرد کشورهای پیشرفته در این حوزه فهمید.
تعریف اقتصاد دانش بنیان چیست؟
اقتصاد دانش بنیان دارای تعاریف متعددی میباشد.
ولی می‌توان به صورت کلی تعریف اقتصاد دانش بنیان را به صورت زیر بیان نمود.
در این اقتصاد، تولید و توزیع، مبتنی بر کاربرد دانش و اطلاعات است.
به عبارتی، در این اقتصاد کاربرد دانش و اطلاعات نقش به سزایی ایفا می‌کند.
با توجه به اهمیت این اقتصاد، بر روی صنایعی که بر پایه‌ی دانش ایجاد شده‌اند، توجه و سرمایه گذاری بیشتری صورت میگیرد.
با توجه به تعریف اقتصاد دانش بنیان می توان صنایع دانش بنیان را نیز مشخص نمود.
این صنایع بیشتر در نوآوری و خلق تکنولوژی جذب سرمایه نموده و این سرمایه را در جهت افزایش دانش و در واحدهای فناوری هزینه می‌نمایند.
در نهایت می‌توان گفت که اقتصاد دانش محور موفق، نوعی از اقتصاد است که صنایع و کسب و کارهای آن همواره از کاربرد و توزیع دانش در سطح مورد نیاز خود استفاده نمایند.
لذا می‌توان گفت زمانی این اقتصاد به نتیجه خواهد رسید که تمام بخشهای یک کشور در زمینه های اجتماعی، سیاسی و … در این راستا قدم بردارند.
اهمیت اقتصاد دانش بنیان اگر برای همه مسئولین یک مملکت مشخص گردد، پیش نیازهای لازم جهت به نتیجه رسیدن این نوع از اقتصاد را فراهم می‌سازند.
بیان درست تعریف اقتصاد دانش محور در تعریف شرکت دانش بنیان، میتواند روشن کننده مسیر پیش روی اقتصاد دانش بنیان باشد.
الزامات برای پیاده سازی اقتصاد دانش بنیان
با توجه به تعریف اقتصاد دانش بنیان برای پیاده سازی این نوع اقتصاد، می‌بایست چندین اقدام از سمت آن کشور صورت پذیرد.
۱- روابط مناسب خارجی
۲- بها دادن به ایده پردازی و استفاده از ایده های خلاقانه
۳- بالا بردن جایگاه شرکت های دانش محور و دانش بنیان
۴- تسهیل فعالیت شرکت های دانش بنیان
۵- بهبود زیر ساخت آموزشی کشور
۶- بهبود بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات
هر یک از این ۶ مورد اشاره شده، نقش مؤثری در به نتیجه رسیدن یک اقتصاد دانش بنیان در کشور ایفا می‌کند.
زمانی که به ایده پردازی بها داده شود، واحدهای تحقیق و توسعه پویا تر شده و ایده ها و نوآوری های زیادی در کشور به وجود خواهد آمد.
در این زمان است که قوانین می‌بایست وارد این صحنه شده و با مشخص نمودن چهارچوب ها و در نظر گرفتن اهمیت اقتصاد دانش محور سعی در کمک به این ایده پردازی‌ها و حمایت از مالکیت آن نماید.
با داشتن روابط بین‌المللی، ورود ایده های نوآورانه به کشور تسهیل شده و سرعت انتقال دانش و توسعه و کاربرد آن بهبود می‌یابد.
توسعه و گسترش دانش، دارای سرعت بالایی میباشد.
همین موضوع سبب میشود که یک ساختار نظام مند آموزش در کشور راه ورود این دانش را در دل جامعه باز نماید.
این امر سبب به وجود آمدن روز افزون شرکت های دانش محور و دانش بنیان و رشد این نوع از اقتصاد خواهد بود.
از این رو می بایست سرمایه گذاری در شرکت های دانش بنیان و محصولات دانش بنیان صورت پذیرد.
یکی از اصول اقتصاد دانش بنیان این است که می‌بایست سرمایه گذاری در بخش فناوری و زیر ساخت های آن می‌بایست صورت پذیرد.
اهمیت اقتصاد دانش محور به قدری است که در صورت وجود محدودیت مالی، می‌بایست از هزینه های جاری کاسته و به این بخش سرمایه وارد نمود.
در اقتصاد دانش محور، یکی از مهم ترین عوامل سرعت انتقال دانش میباشد.
با توجه به سرعت رشد دانش، سرعت انتقال این دانش در سطح جامعه بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
لذا بهبود بسترهای فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش مؤثری در اقتصاد دانش محور کشور خواهند داشت.
فراداده رایانه سورنا، نمونه یک شرکت موفق در اقتصاد دانش بنیان!
شرکت فراداده با سابقه بیش از ۱۰ سال فعالیت در حوزه فناوری اطلاعات به عنوان یک شرکت دانش بنیان در حال فعالیت میباشد.
در ابتدا این شرکت با راه اندازی یک سامانه جامع و کاربردی، بستری را برای ارسال پیامک انبوه که بعدها به عنوان سامانه پیامک مشهور گردید، فراهم ساخت.
این سامانه با توجه به نوع کارکرد آن برای ارسال پیامک تبلیغاتی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
همین امر موجب شد تا با حذف تراکت های تبلیغاتی، میزان مصرف کاغذ برای تبلیغات و اطلاع رسانی ها در سطح جامعه به نسبت زیادی کاهش یابد.
پنل اس ام اس فراداده علاوه بر کاربردهای تبلیغاتی یا خدماتی، با ایجاد بستری مناسب توانست تا برای بیش از ۲۰۰۰ فرد حقیقی و حقوقی ایجاد اشتغال نماید.
بکارگیری دانش روز برنامه نویسی موجب گردید تا سیستم های نوینی در حوزه VoIP و همچنین نرم افزارهای کاربردی از جمله اولین سایت ساز کاملا بومی را خلق نماید.
یک مسئله‌ی بسیار مهم، پرداختن به شرکتهای دانش‌بنیان است
یک مسئله‌ی بسیار مهم، پرداختن به شرکتهای دانش‌بنیان است؛ این ما را پیش خواهد برد. شرکتهای دانش‌بنیان، هم علمند، هم اقتصادند. پرداختن به شرکتهای دانش‌بنیان یکی از اساسی‌ترین کارها است؛ این جزو اولویّتها است و باید به این پرداخت. البتّه بعضی از شرکتهای دانش‌بنیان می‌آیند شکایت میکنند و گزارش میدهند به ما. مسئولین توجّه کنند به این نکته.